Antoine Court de Gebelin

13 Śmierć FournierFrancuskojęzyczny Szwajcar. Pastor protestancki. Okultysta. Żył w latach 1719-1784. Uważał Tarot za skarbnicę ponadczasowej wiedzy ezoterycznej. W roku 1781 wydał Monde promitif, analyse et compare avec le monde moderneŚwiat pierwotny, przeanalizowany i porównany ze światem nowoczesnym, gdzie zawarł słynną rozprawę o Tarocie.
Współczesny encyklopedystom francuskim, Wolterowi oraz naszym – Staszicowi, Kołłątajowi.

Court de Gebelin zetknął się z Tarotem przypadkiem w trakcie pobytu w Paryżu, jako osoba dojrzała, studiująca nauki tajemne, członek loży masońskiej. Jego pierwsze wrażenie było piorunujące!

Spojrzałem na kartę (Świat) i natychmiast alegoria stała się dla mnie oczywista. … Oglądam inne karty i stwierdzam, że symbole są egipskie. Nie była to sprawa zaburzeń imaginacji; wniosek wynikał z głębokich i rozważonych skojarzeń i silnego wrażenia, iż talia zawiera w sobie wszystko, co jest nam wiadome o wyobrażeniach Egipcjan.

Court de Gebelin opisując talię Tarota marsylskiego odnosi się do wszystkich triumfów i do Głupca. Jego zdaniem Rydwan przedstawia triumf boga Ozyrysa, Diabeł – greckiego Tyfona kojarzonego z egipskim Setem, Gwiazda to Syriusz wraz z siedmioma tradycyjnymi planetami. Sąd Ostateczny to stworzenie świata, karta Świat symbolizuje Czas.
Cztery kolory symbolizują klasy społeczne. Miecze to władcy, szlachta i rycerstwo; Kielichy – stan duchowny; Buławy (Kije) – rolników; Pentakle (Monety, Denary) – kupców.
Przekonaniom de Gebelina niestety brakowało argumentów i dowodów na ich poparcie. Jego metodę należy określić jako spekulatywną, w najlepszym razie – intuicyjną.
W dziele Court de Gebelin została zamieszczona także rozprawa hrabiego de Mellet o Tarocie. Idąc tym samym nurtem, co Court de Gebelin, autor nadaje odwrotny porządek kartom rozpoczynając sekwencję od Świata (stworzenie świata) a kończąc na Magu i Głupcu. Została wskazana korespondencja między kartami a literami alfabetu hebrajskiego. W jego systemie: Świat = Alef, Sąd Ostateczny = Beth…Głupiec = Tau. System powiązań został podjęty później przez Eliphasa Levi’ego we Francji oraz Zakon Golden Dawn w Anglii.
De Mellet omawiając Księgę Thotha przypisywaną kapłanom egipskim, odnosi do niej Tarota i stosuje do dywinacji.
Dzieło Court de Gebelin i hrabiego de Mellet spotkało się z dobrym odbiorem w swojej epoce. Księga była czytana, naklady wysokie i wznawiane.
Współcześnie prace Dourt de Gebelin są na ogół krytykowane za brak ugruntowania w faktach. Stwierdzenia dotyczące analogii z kulturą egipską są uważane za absurdalne. Osiągnięciem Court de Gebelin według jego samego było ponowne odkrycie Tarota. Sugeruje to istnienie wcześniejszego systemu – źródła jego wiedzy, lecz na istnienie wcześniejszych materiałów autor nie podaje żadnego dowodu. Historycy także nie odnajdują niczego, co mogłoby być źródłem. Chociaż Court de Gebelin był członkiem loży masońskiej, nic nie wskazuje, aby Tarot był znany i dyskutowany w tym środowisku. Był ekscentrykiem, powierzchownym badaczem, mającym poglądy nie do przyjęcia w obecnym stanie wiedzy. Niemniej właśnie Court de Gebelin zainicjował poszukiwania w Tarocie ponadczasowej wiedzy ezoterycznej. Ukształtowała się grupa ludzi zainteresowanych i zajmujących się Tarotem. W tym znaczeniu niewątpliwie Court de Gebelin zasługuje na tytuł ojca nowoczesnego Tarota ezoterycznego.

Kazimierz Pasiewicz